برای تولید و تامین هر نیاز مادی جامعه اعم از محصولات کشاورزی و غیره به مقدار آب مشخصی نیاز است که به آن آب مجازی هم میگویند و بستگی به نوع محصول دارد.مقدار آب مجازی مورد نیاز برای هر تولید یک کیلوگرم از برخی محصولات کشاورزی بر حسب لیتر به شرح ذیل است:
یک کیلوگرم گوشت گوساله ۱۶۰۰۰ لیتر آب
یک کیلوگرم گوشت گوسفند ۱۰۰۰۰لیتر آب
یک کیلوگرم گوشت مرغ ۴۵۰۰لیتر آب
یک کیلوگرم روغن ۸۰۰۰ لیتر آب
یک کیلوگرم لوبیا ۵۰۰۰ لیتر آب
یک کیلوگرم برنج ۲۵۰۰ لیتر آب
یک کیلوگرم گندم ۱۵۰۰ لیتر آب
یک کیلوگرم ذرت ۱۲۰۰ لیتر آب
یک کیلوگرم لوبیا سبز ۵۵۰ لیتر آب
یک کیلوگرم هندوانه ۲۳۵ لیتر آب
یک کیلوگرم سیب زمینی ۲۰۰ لیتر آب
یک کیلوگرم ماهی ۱۰۰ـ۰ لیتر آب
این جدول نشان میدهد که آب لازم برای تولید یک کیلوگرم از گوشت گوساله ۱۶۰ برابر بیشتر از تولید یک کیلوگرم ماهی است یا برای تولید یک وعده غذا متشکل از ماهی، سیبزمینی و نان در حدود ۳۵۰ لیتر آب مورد نیاز است، در حالی که برای همان مقدار غذا متشکل از گوشت قرمز، برنج و لوبیا سبز در حدود ۳۲۰۰ لیتر آب مصرف میشود.
تغییر الگوی تغذیهای جامعه به سوی مواد غذایی که آب کمتری برای تولید آنها نیاز است خود بخود کشاورزی را در جهت کاهش مصرف آب سوق خواهد داد. برای مثال، گزارشات نشان میدهند که سرانه مصرف گوشت قرمز ۱۳ کیلوگرم و ماهی ۷ کیلوگرم است. اگر با ترویج همگانی و همت آحاد جامعه، جای این دو منبع پروتئینی در سبد مصرف خانوار عوض شود علاوه بر افزایش سلامت جامعه، سالانه حدود ۷میلیارد متر مکعب در مصرف آب صرفهجویی میشود که این مقدار از کل آب مصرفی شهری بیشتر است.
منبع: http://www.nejateab.ir
اما در این میان بسیاری از کارشناسان معتقدند صادرات محصولات کشاورزی که آب بری بالایی دارند مانند هندوانه، خربزه، سیب زمینی و ... صادرات آب مجازی است که با توجه به گران بودن آب برای تولید محصولات کشاورزی صرفه اقتصادی چندانی ندارد و باید برای آن فکری کرد.
عیسی کلانتری، دبیرکل خانه کشاورز معتقد است باید به گونهای تولیدات کشاورزی را برنامهریزی کنیم که به نام محصولات کشاورزی آب صادر نشود چراکه اگر صادرات محصولات کشاورزی نهایتا حدود 100 میلیون دلار درآمد ارزی برای کشور داشته باشد آب مایه ارزشمند و حیاتی است که به بهای ناچیزی صادر میشود.
منبع: http://www.eranico.com به نقل از خبرگزاری ایسنا و http://www.farjamnews.com
هر مترمکعب آب با صرف انرژی فراوانی از چاه یا پشت سدها به زمین کشاورزی میرسد؛ اما در نهایت محصولی که از این نهادهها تولید میشود، در مقابل این حجم مصرف انرژی و آب ارزش اقتصادی زیادی ندارد.
در حالیکه ارزش واقعی آب در ایران 10 هزار تومان برای هرمترمکعب است، همین محصول بهدست آمده از آب فراوان و انرژی یارانهای را با قیمت بسیار اندکی به دیگر کشورها صادر میکنیم و باید در صادرات مجازی آب به این روش، تجدیدنظر اساسی کنیم.
منبع:http://www.nejateab.ir
نتایج یک کار تحقیقاتی که اخیرا انجام دادیم نشان می دهد که ظرف 50 سال گذشته حدود 20 میلیارد دلار محصول پسته باغ های کرمان به خارج صادر شده است و برای این کار به قیمت امروز، بیش از 40 میلیارد دلار آب مصرف کرده ایم و حال ببینید برای محصولاتی مانند صیفی جات، خیار و هندوانه چه میزان آب مصرف می کنیم. در کشور برای به دست آوردن یک کیلوگرم خیار به شیوه غرقابی بیش از 300 تا 400 لیتر آب مصرف می شود که قیمت این آب، پنج تا 10 برابر ارزش هر کیلوگرم خیار است.
منبع : http://ulrp.sharif.ir